Koliko dugo, u proseku, žive bubrežni i dijalizni bolesnici?
U PROSEKU.
Važno je to naglasiti: u proseku.
Poštovani čitaoci,
Nastavljamo da vam predočavamo odgovore na najčešća pitanja koja interesuju sve nas. Jedno od takvih pitanja jeste i ono iz naslova ovog teksta.
Tema jeste delikatna, pomalo i neprijatna, sa zebnjom ili ne, ali mnogi „anonimni“ pretraživači dijaliznih činjenica, vrlo često ukucavaju baš to pitanje: koliko se može živeti sa dijalizom? Google i ostale mašine ih naravno, usmere na naš sajt, a naši podaci o toj temi su skromni.
Mi smo ranije (24.12.2014) u našem postu (kojeg vam i sada preporučujemo), Šta-je-to-hronična-bubrežna-slabost, pomenuli na kraju prognozu tog stanja, odnosno naveli smo kako se orijentaciono može procenjivati koliko će dugo neko živeti, ako već ima potpunu bubrežnu slabost i leči se dijalizama.
Ipak, i posle toga dobijamo listu pitanja koja ukucavate u vaše pretraživače i vidimo da ova tema i dalje zaokuplja veliki broj dijaliznih i predijaliznih pacijenata, svih onih kod kojih je dijagnostikovan oslabljen rad bubrega.
Zato smo angažovali naše stručne saradnike da nam malo više napišu ili pronađu, malo više podataka, činjenica i detalja, o tome: koliko se može živeti sa dijalizom ili sa nekim oboljenjem koje dovodi do slabljenja funkcije bubrega.
Evo tog teksta, a mi ćemo se posle družiti u komentarima.
.
Očekivani životni vek pacijenata sa hroničnim oboljenjem bubrega
Da li uopšte medicinska nauka može proceniti dužinu nečijeg života?
Možemo li sada reći koliki će biti očekivani životni vek 19-ogodišnjeg pacijenta kome je sada izmeren kreatinin u krvi od 200 μmola/L?
Interesantno, odgovor je: DA.
Može.
Znači, ne samo da se može dati procena dužine života za pacijente na dijalizi, nego i za sve pacijente u predijaliznoj fazi – pacijente koji imaju različiti stepen (I-V stepen) bubrežne slabosti. (O tome kako se određuje stepen hronične bubrežne slabosti možete videti ako kliknete ovde).
Sledeće pitanje, koje se neminovno nameće, je: A koliko je ta procena tačna?
U današnje doba, statistika je moćno sredstvo.
Postoje veliki (ogromni) registri bubrežnih bolesnika u celom svetu: u SAD, u Kanadi, u Velikoj Britaniji i mnogim drugim zemljama, čak i kod nas, u Srbiji. Postoje godišnji izveštaji, pregledi, bilteni, koje prave skoro sva stručna nefrološka udruženja, sekcije i asocijacije. Postoje brojne studije u mnogim bazama medicinskih podataka, u kojima se pratio razvoj i trajanje bubrežne bolesti od njenog početka do kraja života pacijenta.
Kako se može predvideti tok bubrežne bolesti?
Čak i da ništa drugo ne znamo od podataka, nego samo da je u pitanju 19-ogodišnji pacijent muškog pola koji ima kreatinin 200 µmol/L, kompjuterski programi će vam dati pretpostavku da se najverovatnije radi o nekoj vrsti displazije bubrega, nekom urođenom poremećaju bubrega ili mokraćnih puteva (urinarnog trakta), moguće oštećenju bubrežnih tubula.
To je prvo na šta treba pomisliti.
Ako se anamnezom (razgovorom) i pregledom ne potvrdi ta pretpostavka, sledeća kompjuterska preporuka je: proveriti proteinuriju (količinu belančevina u mokraći).
Ako je količina proteina u mokraći manja od 50 mg/mmol kreatinina, tzv. protein-kreatinin odnos), onda to već znači da kreatinin neće brzo rasti – taj pacijent će dugo imati stabilnu bubrežnu funkciju. (Izuzetak od ovog pravila su neke čisto tubularne bolesti ili bolesti gde se proteini stvaraju u suvišku, ali će njih nefrolog isključiti već pri prvom ispitivanju).
Ako se pacijentu proteinurija pogoršava, tj. raste, tako će mu i funkcija bubrega opadati, tj. rasti će mu i kreatinin u krvi.
Sledeći važan podatak je krvni pritisak. Povišen krvni pritisak je lošiji prognostički faktor i nefrolog će takvom pacijentu sa proteinurijom i povišenim krvnim pritiskom odmah uključiti terapiju sa lekovima iz grupe ACEI inhibitora (inhibitori angiotenzin-konvertujućeg enzima, npr. Kaptopril, Monopril, i slični).
Sa uključenjem ovih lekova (ACEI) odmah se usporava dalje pogoršanje proteinurije i bubrežne insuficijencije.
Sa pretpostavkom da 19-ogodišnji pacijent sa kreatininom od 200 µmol/L ima izračunatu Jačinu Glomerulske Filtracije (JGF, videti link) od 35 ml/min/1,73m2 površine, onda znamo iz brojnih studija da će njemu JGF opadati za 1,5 ml/min/1,73m2 godišnje.
Znajući da indikacije (uslovi) za dijalizu nastupaju tek kad mu JGF padne ispod 10 ml/min/1,73m2, onda možemo odmah reći da će taj pacijent dospeti na dijalizu za oko 17 godina!
(Matematički: (35-10)/1,5).
Ako bude loše lečen, pa mu godišnji pad JGF bude duplo veći: 3 ml/min/1,73m2, onda će on na dijalizu dospeti za 8,3 godine.
Dalje, mnogo zavisi i od države u kojoj se pacijent nalazi. Nije isti očekivani životni vek pacijenta u Kanadi i pacijenta u Engleskoj (na primer), a da ne govorimo o stanju u zemljama u razvoju.
Evo recimo, kako izgledaju podaci iz kanadskih baza podataka (PubMed), o tome koliki je očekivani životni vek bolesnika sa različitim stepenom bubrežne slabosti, od najmanjeg (I) stepena (JGF veća od 60 ml/min) do poslednjeg predijaliznog (IV) stepena (JGF 15-30), kod muškaraca ili žena, različite životne dobi, od 30 do 85 godina.
Tabela 1:
Stepen bubrežne slabosti i očekivani životni vek:
|
Pol |
Starost (godine) pacijenta |
Stepen bubrežne slabosti (JGF u ml/min/1.73 m2) |
|||
|
I stepen JGF ≥60 |
II stepen JGF 45–59 |
III stepen JGF 30–44 |
IV stepen JGF 15–29 |
||
|
Muški |
30 |
39.1 (38.9–39.2) |
28.4 (25.1–31.7) |
20.1 (16.5–23.7) |
15.3 (11.0–19.5) |
|
35 |
34.7 (34.6–34.9) |
28.0 (26.3–29.8) |
16.3 (13.3–19.2) |
13.8 (11.0–16.7) |
|
|
40 |
30.5 (30.3–30.6) |
24.5 (23.3–25.8) |
14.5 (12.3–16.8) |
10.4 (8.1–12.7) |
|
|
45 |
26.2 (26.1–26.4) |
21.3 (20.4–22.2) |
12.5 (10.9–14.2) |
8.8 (7.1–10.5) |
|
|
50 |
22.3 22.2–22.4) |
18.3 (17.7–19.0) |
10.6 (9.5–11.7) |
7.4 (6.1–8.7) |
|
|
55 |
18.6 (18.5–18.7) |
16.0 (15.5–16.5) |
8.7 (7.9–9.5) |
6.6 (5.6–7.6) |
|
|
60 |
15.1 (15.0–15.2) |
13.6 (13.2–13.9) |
7.8 (7.3–8.4) |
5.6 (4.8–6.3) |
|
|
65 |
11.9 (11.8–12.0) |
10.9 (10.7–11.2) |
6.6 (6.2–7.0) |
4.6 (4.2–5.1) |
|
|
70 |
9.0 (9.0–9.1) |
8.4 (8.3–8.6) |
5.9 (5.7–6.2) |
3.9 (3.6–4.2) |
|
|
75 |
6.7 (6.6–6.7) |
6.2 (6.0–6.3) |
4.7 (4.5–4.9) |
3.1 (2.9–3.3) |
|
|
80 |
4.6 (4.6–4.7) |
4.3 (4.2–4.4) |
3.4 (3.3–3.4) |
2.5 (2.5–2.6) |
|
|
85 |
2.7 (2.5–2.8) |
2.3 (2.2–2.5) |
1.8 (1.6–2.0) |
1.4 (1.2–1.7) |
|
|
Žene |
30 |
43.8 (43.7–44.0) |
33.6 (31.0–36.2) |
21.4 (17.3–25.5) |
12.7 (7.4–18.0) |
|
35 |
39.2 (39.0–39.3) |
30.8 (28.9–32.8) |
17.6 (14.0–21.2) |
13.1 (10.1–16.0) |
|
|
40 |
34.6 (34.5–34.7) |
28.7 (27.5–29.9) |
16.5 (14.0–19.0) |
9.1 (6.6–11.6) |
|
|
45 |
30.2 30.1–30.4) |
25.4 (24.5–26.3) |
14.9 (13.0–16.7) |
7.4 (5.6–9.3) |
|
|
50 |
26.0 (25.9–26.2) |
22.3 (21.7–22.9) |
13.2 (11.8–14.5) |
7.4 (5.9–8.8) |
|
|
55 |
22.0 (21.9–22.1) |
19.1 (18.6–19.6) |
11.3 (10.3–12.3) |
6.7 (5.6–7.8) |
|
|
60 |
18.2 (18.1–18.3) |
16.5 (16.1–16.8) |
10.6 (9.9–11.2) |
6.2 (5.4–7.0) |
|
|
65 |
14.6 (14.5–14.7) |
13.4 (13.1–13.6) |
9.4 (8.9–9.9) |
4.7 (4.2–5.2) |
|
|
70 |
11.3 (11.2–11.4) |
10.5 (10.4–10.7) |
7.9 (7.6–8.2) |
4.1 (3.8–4.5) |
|
|
75 |
8.4 (8.3–8.5) |
7.9 (7.8–8.0) |
6.0 (5.9–6.2) |
3.9 (3.6–4.1) |
|
|
80 |
5.6 (5.5–5.7) |
5.3 (5.2–5.4) |
4.5 (4.4–4.6) |
3.1 (3.0–3.2) |
|
|
85 |
3.0 (2.9–3.1) |
2.8 (2.7–2.9) |
2.2 (2.0–2.3) |
1.6 (1.4–1.8) |
|
Kad pogledamo prvi red gornje Tabele, vidimo da pacijent starosti od 30 godina, sa blagim (I) stepenom bubrežne slabosti ima u Kanadi očekivani životni vek 39,1 godinu.
To je značajno manje nego što bi isti taj pacijent imao, npr. u Engleskoj.
U Engleskoj, na primer, statistike kažu da će zdrav muškarac od 30 godina živeti još 50,7 godina, a u SAD će živeti još 45,7 godina.
Iz gornje tabele se takođe može videti da za prve 3 grupe starosnih doba, prelazak iz I u II stepen bubrežne slabosti smanjuje životni vek za oko 20%, iz II u III smanjuje za 50%, a iz III u IV stepen životni vek se smanji za 65% u odnosu na one koji imaju normalnu funkciju bubrega.
Tako da, ako se vratimo na onog našeg pacijenta (od 19 godina), on će u 30.oj godini života imati JGF 19 ml/min (pad od 1,5 ml/min godišnje) i u tom momentu (sa 30 godina) njegov će životni vek biti skraćen za 70%, tj. iznosiće umesto 50,6 godina samo još 15 godina, u proseku (11-20).
A sada da pogledamo kakvi su podaci za pacijente u Petom (V) završnom stadijumu bubrežne slabosti (JGF <15 ml/min) tj. za dijalizne i transplantirane pacijente.
Za tu svrhu imamo na raspolaganju US registar (američki) i statistiku koju nam on može pružiti.
Tabela 2:
|
Očekivani preostali životni vek pacijenata |
Očekivani preostali životni vek opšte populacije (godine) |
|||||
|
Dijalizni |
Transplantirani |
Muškarci |
Žene |
|||
|
Starost |
Muški |
Ženski |
Muški |
Ženski |
||
|
0–14 |
24.1 |
22.4 |
59.2 |
61.2 |
70.7 |
75.4 |
|
15–19 |
20.9 |
19.3 |
46.8 |
48.6 |
59.7 |
64.4 |
|
20–24 |
18.1 |
16.5 |
42.5 |
44.2 |
55.0 |
59.5 |
|
25–29 |
15.8 |
14.3 |
38.6 |
40.2 |
50.3 |
54.6 |
|
30–34 |
14.1 |
13.0 |
34.7 |
36.4 |
45.7 |
49.7 |
|
35–39 |
12.5 |
11.7 |
30.8 |
32.4 |
41.0 |
45.0 |
|
40–44 |
10.8 |
10.3 |
26.9 |
28.6 |
36.4 |
40.3 |
|
45–49 |
9.1 |
8.8 |
23.2 |
24.8 |
31.9 |
35.6 |
|
50–54 |
7.7 |
7.7 |
19.8 |
21.3 |
27.7 |
31.1 |
|
55–59 |
6.5 |
6.6 |
16.6 |
18.1 |
23.7 |
26.8 |
|
60–64 |
5.5 |
5.7 |
13.8 |
15.2 |
19.8 |
22.6 |
|
65–69 |
4.5 |
4.8 |
11.4 |
12.7 |
16.2 |
18.5 |
|
70–74 |
3.8 |
4.0 |
9.4 |
10.4 |
12.8 |
14.7 |
|
75–79 |
3.2 |
3.5 |
7.7 |
8.6 |
9.8 |
11.3 |
|
80–84 |
2.6 |
2.9 |
7.1 |
8.4 |
||
|
85+ |
2.1 |
2.4 |
7.9 |
5.8 |
||
(Expected remaining lifetime (years) by age, sex, and treatment modality of prevalent dialysis patients, prevalent transplant patients, and the general U.S. population (2012) based on USRDS data and the National Vital Statistics Report)
Ako se opet vratimo na pacijenta kojeg smo uzeli za primer, rekli smo da će on od kreatinina 200 do dijalize doći za 17 godina. Obzirom da sada ima 19, to znači da će dijalizu započeti u 36.oj godini života.
Prema Tabeli 2 (naglašavamo da su to američki proseci) njegova životna dob je sada u šestom redu odozgo i njemu se predviđa još 12,5 godina života, umesto još 41 godinu koliko imaju njegovi vršnjaci bez bubrežne bolesti. A ako bude transplantiran živeće još skoro 31 godinu. Naravno, u stvarnosti je moguće da ima i mešavinu ove dve metode lečenja, ali u proseku to bi bio njegov očekivani životni vek. Prosek, zapamtimo da celo vreme govorimo o proseku.
Ovde treba napomenuti i činjenicu (zapravo ponoviti) da SAD nemaju dobru dijalizu (zato što su pacijente uglavnom prepustili privatnim dijaliznim korporacijama (link1, link2) koje interesuje samo profit, a ne pacijenti) i u to se možete još jednom uveriti ako pročitate potresnu ispovest američkog nefrologa Carla Kjellstranda: link).
Zato američku statistiku treba uzeti sa rezervom, tj. velika je verovatnoća da su njihove procene preterano pesimističke za recimo evropske pacijente ili za japanske pacijente.
Na insistiranje čitalaca ovog sajta, uspeli smo pronaći i japanske statističke tabele o očekivanom životnom veku kod njihovih pacijenata. Tabele su malo starijeg datuma, iz 2003. godine, ali svejedno, i tada su prognoze za japanske dijalizne pacijente bile bolje nego za sadašnje američke pacijente, na primer. Pogledajte i te podatke, uz ponovljenu napomenu da su i to samo okvirni, prosečni, podaci, a da će konkretna očekivanja kod svakog pacijenta najviše zavisiti od njegovog kardiovaskularnog stanja, tj. stanja njegovih krvnih sudova i srca, kao i od anemije, načina ishrane, izloženosti toksinima, poput bisfenola, osiromašenog uranijuma i drugih „aditiva“.
Podataka iz naše države, naravno nemamo, jer ih nigde i ne objavljuju, a i pitanje je da li bi im verovali i da ih objave. Zašto? Zato što se svojim očima (svakodnevno) možemo uveriti kako pacijente lažu, zakidaju, varaju, maltretiraju, izmanipulišu i na kraju okrive da su sami krivi za sve što im se dešava.
Pa, zar i nije tako?
.
DiaBloG-2016
.
.
. . . . . .
____________________________________
. . . . . .
Dijaliza 